Lại sai tiếng Anh: "HA NOI SMOKE FREE"

Một bạn đọc gửi email bảo tôi bình luận về một tấm biển về Hà Nội. Email viết như sau:

“Em thấy ở ngay hồ Hòan Kiếm (Hà Nội) có tấm biển viết chữ Anh HÌNH NHƯ SAI: Hanoi Smoke Free.

Tuy nhiên em không thể cắt nghĩa ngọn ngành nó sai như thế nào. Em gửi kèm ảnh chụp cái biển ấy. Phiền bác giảng cho em và lãnh đạo Hà Nội được không ạ? Xin cám ơn bác!”



Tôi có 2 nhận xét về tấm biển đó, chứ không giảng cho lãnh đạo Hà Nội đâu. Hai nhận xét của tôi liên quan đến cụm từ “Tourism Information” và “Hanoi Smoke Free”:

Thứ nhất là cụm từ “TOURISM INFORMATION”, theo tôi là không chuẩn mấy. Tourism, như chúng ta biết, là một danh từ có lẽ dịch là “thú du lịch”, nhưng cũng có một danh từ khác liên quan đến du lịch: đó là danh từ tourist, có nghĩa là khách du lịch. Do đó, tôi đoán UBND Hà Nội muốn nói đến thông tin dành cho khách du lịch, và như thế thì nên viết là “TOURIST INFORMATION” thì chuẩn hơn. Thật vậy, các bạn để ý ở các nước nói tiếng Anh, người ta luôn viết là Tourist Information chứ không ai (hay rất hiếm mà tôi chưa biết) Tourism Information.

Thứ hai là cụm từ “HA NOI SMOKE FREE”, theo tôi cũng không đúng chuẩn tiếng Anh. Smoke-free (để ý có dấu gạch nối "-") là một cách viết tắt Free of smoke (có nghĩa là không khói thuốc). Ở đây smoke là danh từ có nghĩa là khói thuốc, free là tính từ có nghĩa là tự do hay miễn. Khi người ta viết liền và ngược lại thành Smoke-free thì bây giờ cụm từ này trở thành tính từ. Vì là tính từ, nên nó phải đặt trước danh từ. Do đó, chúng ta thấy ở nước ngoài người ta hay viết smoke-free area hay smoke-free restaurant. Quay lại cụm từ trên, tôi đề nghị nên viết lại là “SMOKE-FREE HANOI” hay “SMOKE-FREE HA NOI”. Tôi sẽ bàn là nên viết HA NOI hay HANOI sau.

Như vậy, chỉ có biểu nhỏ mà có đến 2 sai sót về tiếng Anh, và đó là một điều đáng tiếc, không nên có. Ở Hà Nội có rất nhiều người thạo tiếng Anh, từ giới văn học đến khoa học. Hà Nội có những đại học với những bộ môn chuyên dạy tiếng Anh. Tại sao Ủy ban Nhân dân Hà Nội không tham vấn những chuyên gia này mà lại để sai sót như thế thì quả là điều tôi thấy khó hiểu. Muốn xây dựng một “Hà Nội thanh lịch” (như biểu ngữ đó mong muốn) thì cần phải thanh lịch cả trong cách hành văn bằng tiếng Anh.

Có thể có người sẽ nói rằng tôi “vạch lá tìm sâu” và chỉ ra rằng ở các thành phố khác người ta cũng viết sai tiếng Anh rất nhiều. Nhưng tôi đang nói đến Hà Nội, thành phố của chúng ta; tôi không mấy quan tâm đến chuyện ở nước khác họ sai ra sao (vì đó là vấn đề của họ). Vả lại, người ta sai không có nghĩa rằng chúng ta cũng có quyền sai, vì nói như thế là … ngụy biện. Tôi nghĩ ở đây không nên xem thường việc “vạch lá tìm sâu” để lấp liếm sai lầm của mình (thật ra, trong khoa học, có được người “vạch lá tìm sâu” là một môi trường rất tốt). Một biển ngữ lớn như thế, trưng bày giữa nơi đông người dành cho khách nước ngoài, dưới danh nghĩa thủ đô (có cả logo biểu tượng của Hà Nội) thì không nên phạm sai sót đơn giản trong tiếng Anh. Thật ra, tôi cảm thấy không thoải mái khi cái dấu cấm hút thuốc xuất hiện dưới biểu tượng của Văn Miếu. Một biểu tượng văn hóa không thể nào “đi” với một hành vi phản văn hóa và phản xã hội được. Tôi đề nghị nên hạ biển ngữ đó xuống và sửa lại cho chuẩn hơn.

NVT