NGƯỜI TRUNG QUỐC KHÁM PHÁ THẾ GIỚI

Một giả thuyết khó tin.

Dân tộc Hán quả là có sức bành trướng và đồng hóa ghê gớm. Từ lưu vực sông Hoàng Hà, Trung Quốc qua mỗi triều đại đều không ngừng mở mang cương thổ ra nhiều phía. Nếu xem bản đồ Trung Quốc qua các thời kỳ, dễ có cảm giác là chỉ những rào cản địa lý mới có khả năng khống chế được quá trình bành trướng của quốc gia này.

Về phía Bắc, sa mạc Gô-bi và vùng thảo nguyên Mông Cổ cằn cỗi hẳn là tác nhân chính khiến người Hán chán nản không muốn tiến xa hơn nữa theo hướng này. Về phía Tây, họ gặm nhấm các quốc gia Tây Vực, ruổi theo những cồn cát mù mịt của sa mạc Tân Cương bao la và cuối cùng chỉ chịu dừng lại trước dải Thiên Sơn hùng vĩ. Về phía Tây Nam, họ trèo lên cao nguyên Thanh Tạng, đi đến kiệt cùng đầu nguồn của dòng Trường Giang và cũng chỉ có dãy Himalaya, nóc nhà của thế giới, mới ngăn được họ không “đổ đèo” xuống Nepal, Bangladesh và Ấn Độ. Theo hướng Nam bằng phẳng, người Hán dễ dàng đồng hóa Bách Việt, vượt dải Lĩnh Nam sang tận xứ Giao Chỉ ta. Có lẽ chỉ có cuộc đấu tranh giành độc lập can trường và lâu dài của tổ tiên ta, và cũng là do dãy Hoàng Liên Sơn hiểm yếu làm phên dậu, mới buộc được người Hán phải rút đi sau gần một ngàn năm duy trì ách đô hộ. Về phía Đông Bắc, họ “tích hợp” đất đai của Liêu, Kim, Mãn, chỉ chịu dừng chân ở bên dòng Áp lục, khi mà ngay bờ bên kia đã là một dãy núi cao sừng sững và một dân tộc Triều Tiên đầy kiêu hãnh.

Vậy hãy xem dân tộc này đã bành trướng được bao nhiêu theo hướng Đông? Hướng Đông không có núi chặn nhưng lại có biển cả. Cách duy nhất để đi tiếp theo hướng này là dong buồm ra khơi. Người Hán tới định cư được ở những đảo lớn gần đại lục như Đài Loan hoặc Hải Nam nhưng xa hơn nữa thì không. Đi biển chắc không phải là sở trường của họ. Một phần khác cũng là do nhà nước phong kiến Trung Quốc theo thuyết Khổng Nho với mô hình xã hội khép kín, thường có xu hướng hạn chế giao thương với bên ngoài. Nếu người Hán mà thạo nghề đi biển như nhiều dân tộc Châu Âu thì hẳn là họ sẽ phải có lãnh thổ hải ngoại rồi (chí ít thì cũng là quần đảo Philippines hay Nhật Bản chẳng hạn). Vì vậy sẽ là một điều khó tin nếu nói người Trung Hoa trước kia là những người thích chu du trên biển và giỏi nghề đi biển.

Ai là người đầu tiên từ cựu lục địa tới được châu Mỹ trong lịch sử cận đại? Christopher Columbus. Ai là người đầu tiên đi vòng qua mũi Hảo vọng? Bartolomeu Dias. Ai là người phát hiện ra eo biển Magellan? Tất nhiên phải là ông ấy rồi. Ai tìm ra châu Úc? Thuyền trưởng Willem Janszoon. Sách vở và mạng Internet cho chúng ta những câu trả lời “kinh điển” này. Vì vậy cũng thật là khó tin nếu nói rằng quyền sở hữu những phát kiến địa lý đó lại không thuộc về những cái tên kể trên.

Vậy mà có một người Anh, thuyền trưởng Gavin Menzies, lại kết hợp hai điều khó tin trên lại với nhau khi đưa ra giả thuyết: Chính người Trung Quốc, vào năm 1421-1423, có nghĩa là khá lâu trước các nhà hàng hải phương Tây, đã thực hiện một chuyến hải trình vĩ đại mà qua đó đã phát kiến tất cả các vùng lãnh thổ tân thế giới kể cả châu Nam Cực. Kết luận của ông được trình bày một cách tương đối khoa học và logic trong cuốn sách “1421: The year China discovered America”, do nhà xuất bản HapperCollins phát hành năm 2003. Giả thuyết này đã gây chấn động trong giới sử học quốc tế ngay khi được công bố. Có người ủng hộ, có người bài bác nhưng phần đông đều chưa cảm thấy bị thuyết phục. Tiếc là cho đến lúc này cơn địa chấn vẫn chưa lan xa hơn khỏi phạm vi ban đầu đó được là bao trong khi Menzies vẫn tiếp tục đi khắp thế giới tìm kiếm thêm các bằng chứng củng cố cho giả thuyết “oái oăm” của mình. Giống như số đông, chắc bạn cũng sẽ cảm thấy hoài nghi hoặc không tin vào giả thuyết của Menzies. Để giúp các bạn có được một nhận định khách quan hơn và cũng là để chia sẻ một cuốn sách hay, tôi sẽ cố gắng trình bày một cách cô đọng về những luận điểm của ông.

Những vùng đất bí ấn trên bản đồ.

Sự trùng khớp về toạ độ và hình dáng giữa một hòn đảo trên tấm bản đồ Pizzigano (vẽ năm 1424, tức là gần bảy mươi năm trước khi Columbus đặt chân tới khu vực Caribbe) (trên) và đảo Puerto Rico trên thực tế (dưới)

Tiền đề để Menzies xây dựng và chứng minh giả thuyết của mình là những vùng đất lạ xuất hiện trên một số tấm bản đồ thế giới do các nhà đồ bản châu Âu vẽ vào đầu thế kỷ XV. Khi so sánh với những tấm bản đồ hiện đại, ông đã thấy rằng mặc dù có nhiều khiếm khuyết nhưng nói chung chúng đều thể hiện với một độ chính xác đáng ngạc nhiên những lãnh thổ hay quần đảo có thực của Tân thế giới. Tuy nhiên, những tấm bản đồ này lại được vẽ ra hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm trước khi các nhà đi biển châu Âu thực sự đặt chân đến những nơi đó. Mặt khác, trong nhật ký hải hành của mình, Columbus hay một số nhà phát kiến địa lý người châu Âu khác cũng thường nhắc đến những tấm bản đồ mà họ có trong tay, những tấm bản đồ củng cố cho họ niềm tin là họ sẽ đến được...một nơi nào đó thậm chí trước cả khi tàu nhổ neo. Vậy đâu là căn cứ để các nhà đồ bản châu Âu đánh dấu trên bản đồ những mảnh đất thuộc các khu vực còn chưa được khám phá của thế giới vào thời kỳ đó? Chắc chắn họ không chỉ đơn thuần phóng tác theo trí tưởng tượng. Họ hẳn phải dựa trên một nguồn thông tin có độ tin cậy nhất định. Rất có thể, nguồn thông tin này đến từ những người đã thực sự hành trình đến những vùng đất đó, đã đo đạc và thám hiểm chúng. Và nguồn thông tin này chắc chắn phải đến từ một nơi nào đó ngoài châu Âu. Tại thời điểm đầu thế kỷ XV, liệu có quốc gia nào có đủ tiền của và nhân lực, kiến thức khoa học, có những con tàu tốt và có kinh nghiệm để thực hiện những chuyến đi ngoạn mục như vậy? Quốc gia duy nhất có thể, theo Menzies, là Trung Quốc.

Hạm đội của Trịnh Hoà và chuyến đi không được ghi lại trong sử sách.

Tam Bảo thái giám Trịnh Hoà Trịnh Hoà là thái giám dưới triều Minh Thành Tổ Chu Đệ. Ông là người gốc Mông Cổ sinh tại Côn Minh, Vân Nam vào cuối triều Nguyên. Gia đình ông theo đạo Hồi. Cha của ông đã từng hành hương đến thánh địa Mecca. Cùng với hàng ngàn thiếu niên Mông Nguyên khác, ông bị hoạn khi Côn Minh thất thủ vào tay quân Minh. Ông là một người rất cao lớn. Theo sách sử ông cao tới hơn 2 m và nặng hơn 100 kg. Sau khi trở thành thái giám, ông theo hầu Chu Đệ, lúc đó còn đang giữ chức Yên Vương. Là một chiến binh dũng cảm và có nhiều mưu lược, ông nhanh chóng trở thành một mưu sĩ thân cận nhất của Yên Vương. Năm 1402, Chu Đệ đảo chính lật đổ cháu gọi mình bằng chú là Kiến Văn đế (Chu Doãn Văn) và lên ngôi. Kiến Văn đế bỏ trốn. Chu Đệ rời đô từ Nam Kinh về Bắc Kinh. Bị ám ảnh rằng người cháu bị phế truất của mình một ngày nào đó có thể từ ngoại quốc quay lại báo thù, Chu Đệ quyết định xây dựng một hạm đội lớn để viếng thăm các quốc gia xa ngoài đại dương, phô trương sức mạnh đồng thời cũng để dò la tin tức của Kiến Văn đế. Trịnh Hoà, một người chưa từng đi biển, đã được phong làm đại đô đốc của hạm đội này.

Đây là một hạm đội lớn nhất trong lịch sử nhân loại cho đến thời điểm lúc đó. Thành phần chính của hạm đội là 250 tàu lớn đóng bằng gỗ tếch với chiều dài 146 m, chiều rộng 60 m, trọng tải hơn 2000 tấn. Chiếc tàu này lớn đến mức mà nếu xem nó như một chiếc bồn tắm, thì tàu Santa Maria, mà cùng với nó Columbus đã đi vào lịch sử, có kích thước không hơn một cái bô là mấy.

{còn tiếp}

Tấm bản đồ Piri Reis

Một trong những căn cứ cho giả thuyết của Menzies về chuyến hành trình của Hồng Bảo và Chu Mãnh là tấm bản đồ vẽ vào khoảng năm 1513 mang tên Piri Reis, vị đô đốc nổi tiếng của đế quốc Ottoman. Tấm bản đồ này sao chép và tổng hợp lại nhiều tấm bản đồ được vẽ trước nó. Phần tây nam của Piri Reis mô tả khá chi tiết và chính xác bờ biển Nam Mỹ không chỉ về mặt đia lý mà còn bằng cả hình minh hoạ về những loài động thực vật và ghi chú về những đặc điểm khí hậu đặc trưng cho lục địa này. Menzies cho rằng phần này vẽ theo tấm bản đồ mà người Ottoman đoạt được từ một viên thuyền trưởng từng tham gia thuỷ thủ đoàn của Columbus trong chuyến đi khám phá ra châu Mỹ. Bản đồ viên thuyền trưởng này sở hữu từng được chính Columbus sử dụng và là bản sao của một tấm bản đồ thế giới khác có niên đại 1428, một bảo vật bị thất lạc của triều đình Lisbon. Nếu đem xâu chuỗi tất cả những mắt xích trên lại với nhau, ta có thể thấy rằng bản đồ Piri Reis (niên đại 1513) đã mô tả lục địa Nam Mỹ theo những thông tin của năm 1428, tức là rất lâu trước chuyến đi của Columbus (1492) và rất sát với chuyến đi của hạm đội Trịnh Hoà (1421).

Quay lại với chuyến đi của những người Trung Quốc. Khoảng ba tuần sau khi rời khỏi quần đảo Cape Verde, bờ biển Nam Mỹ bắt đầu hiện ra trong tầm nhìn của hạm đội của Hồng Bảo và Chu Mãnh. Họ đổ bộ lên vùng châu thổ Orinoco (nay thuộc Venezuela) và sau đó là vùng đất Cabo Blanco (nay thuộc Brazil). Những phân tích DNA và nghiên cứu về một số bệnh liên quan đến da của người da đỏ châu Mỹ cho thấy trong họ tồn tại những đặc điểm di truyền chỉ có ở người Trung Quốc và Đông Nam Á.

Sau mỗi chặng dừng chân để tích trữ lương thực và nước ngọt, hạm đội châu báu lại lên đường tiếp tục cuộc hành trình về phương Nam với mục tiêu tối thượng là tìm ra được một lối đi thông từ Đại Tây Dương sang Thái Bình Dương. Họ đã thành công khi phát kiến ra eo biển Magellan, khoảng gần một thế kỷ trước khi nhà hàng hải nổi tiếng đó đặt chân đến đây. Menzies đi đến kết luận này vì tấm bản đồ Piri Reis, mặc dù ra đời trước chuyến đi của Magellan, đã thể hiện được vùng Patagonia và Đảo đất lửa (Tierra del Fuego) nằm lân cận eo biển này. Phác hoạ đó chắc chắn không thể là của Columbus, vì ông này chưa từng đặt chân xuống nam bán cầu. Nó chỉ có thể là sự sao chép dựa theo tấm bản đồ thế giới năm 1428. Nếu xét đến khối lượng công việc trắc đạc khổng lồ cần bỏ ra để vẽ được diện tích lục địa lớn như vậy thì đến lượt mình, tấm bản đồ năm 1428 hẳn phải bắt nguồn từ các kết quả ghi chép người Trung Quốc trong hạm đội châu báu.

Nếu đúng là những người đi biển Trung Quốc đang tìm kiếm một ngôi sao khả dĩ giúp họ định vị ở Nam bán cầu (tương tự như sao Bắc Đẩu ở Bắc bán cầu) thì họ đã đạt được mục tiêu khi dừng chân ở quần đảo Falklands (hay Manvinas theo cách gọi của người Argentina). Khi ở trên quần đảo này, sao Canopus, một ngôi sao rất sáng trên bầu trời, sẽ ở thẳng ngay trên đỉnh đầu họ. Tại vị trí này, cách Bắc Kinh 179o hay gần đúng nửa vòng trái đất, các hoa tiêu Trung Quốc đã có thể sử dụng sao Canopus, chính tinh của chòm sống thuyền (Carina) và chòm Thập tự nam (Southern Cross) để tính toán toạ độ.

Sau khi vượt qua eo biển Magellan hai hạm đội của Chu Mãnh và Hồng Bảo tách ra đi theo hai hướng khác nhau. Hạm đội của Hồng Bảo đi về phía Nam, trong khi hạm đội của Chu Mãnh đi lên phía Bắc theo bờ biển phía Tây của lục địa Nam Mỹ. Chúng ta hãy lần lượt theo dõi chuyến hành trình của hai hạm đội này.