Thuốc kháng Histamin

by **Phiêu Dao** Fri Jun 04, 2010 11:46 pm

Kháng histamine là một loại thuốc dùng để ngăn chặn tác dụng của một chất có trong máu có tên là histamin. Histamin là một chất hóa học tự nhiên được sản xuất bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Khi được tiết ra, nó sẽ làm tăng lượng máu đến khu vực bị ảnh hưởng. Các dịch len lỏi ra khỏi các mạch máu làm cho những niêm mạc bao phủ mũi và họng bị sưng lên và kích thích các tuyến gần đó tiết nhầy. Nó gây ra những triệu chứng như ngứa ngáy, sưng hoặc đỏ. Histamin cũng gây ra hắt xì, chảy nước mũi, ngứa hoặc chảy nước mắt, và ở một số người nó còn gây thở khó.

Hoạt động chính của histamin liên quan đến miễn dịch. Nó được chế tiết ra khi cơ thể tiếp xúc với các dị nguyên. Các dị nguyên là những chất mà lúc bình thường không gây hại, chẳng hạn như phấn hoa, nhưng nó có thể gây ra các phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch ở một số người. Histamin cũng có các tác dụng khác ở khắp cơ thể, chẳng hạn như làm co và dãn các mạch máu và co cơ ở đường thở và hệ tiêu hóa.

Kháng histamin ngăn chặn histamin thực hiện những phản ứng trên. Chúng thường được dùng để điều trị các phản ứng dị ứng, một số loại còn được dùng để điều trị nhức đầu migraine, bị ốm khi đi du lịch và loét dạ dày.

Kháng histamin có dạng thuốc viên (dùng để uống), kem thoa và dạng tiêm. Những thuốc kháng histamine loại cũ có khuynh hướng gây ra tình trạng lơ mơ uể oải và hiếm khi gây ra một số loạn nhịp nguy hiểm (terfenadine và astemizole). Với những tiến bộ gần đây, những loại kháng histamin mới ít gây lơ mơ hơn. Tác dụng của loại kháng histamin mới không gây buồn ngủ cũng có khuynh hướng kéo dài hơn, do đó bạn không cần phải sử dụng chúng thường xuyên.

Một vài loại kháng histamin như kem bôi lên vết côn trùng cắn, một vài loại thuốc dùng cho bệnh sốt cỏ khô, có thể được bán tự do ở các hiệu thuốc. Một số loại phải cần toa của bác sĩ.

Cơ chế tác dụng

Kháng histamin là loại thuốc ngăn chặn những tác động của histamin.

Có một loại tế bào đặc biệt được gọi là những thụ thể của histamin phân bố trên các mô của cơ thể. Khi histamin được phóng thích vào máu, nó liên kết với những thụ thể này và làm dãn các mạch máu gây tăng lượng máu đến những khu vực có các thụ thể trên chẳng hạn như mũi, làm cho nó bị phù nề lên và sản xuất ra chất nhầy, gây ngứa và những triệu chứng khác.

Kháng histamin hoạt động bằng cách ngăn chặn không cho histamin gắn vào những thụ thể trên. Điều này ngăn không cho các mạch máu dãn ra và do đó ngăn chặn những triệu chứng dị ứng. Kháng histamine cũng đi vào máu và theo máu đến não. Tùy thuộc vào loại thuốc, nó có thể gây tác dụng lên não tạo ra những hiệu ứng khác như buồn ngủ và ngăn chặn phản xạ nôn hoặc ho.

Có 2 loại thụ thể histamin chính. Thụ thể H1 được tìm thấy chủ yếu ở các mạch máu nhỏ trên da, mũi và mắt. Kháng histamin chặn thụ thể H1 dùng để điều trị dị ứng, chẳng hạn như sốt cỏ khô, có thể gây ra những triệu chứng như ngứa ngáy, hắt xì và chảy nước mắt.

Thụ thể H2 được tìm thấy chủ yếu ở niêm mạc dạ dày. Khi histamin gắn kết vào thụ thể H2, nó sẽ phóng thích acid vào dạ dày. Kháng histamin có tác dụng trên thụ thể H2 và do đó nó có thể dùng để điều trị loét dạ dày. Nó ngăn chặn sự hình thành acid và giúp cho niêm mạc bảo vệ dạ dày có thời gian để tự làm lành vết thương.

Công dụng

Kháng histamin được dùng nhiều nhất trong việc điều trị những triệu chứng dị ứng, đặc biệt là sốt cỏ khô, và những phản ứng do bị cắn hay bị đốt.

Khi được uống dưới dạng viên đối với sốt cỏ khô hay những dạng dị ứng khác, kháng histamin có thể giảm ngứa ở mũi và mắt, giảm chảy nước mũi, nước mắt và hắt xì. Nó không có hiệu quả tốt cho lắm trong điều trị nghẹt mũi nhưng nó có thể phối hợp với một loại thuốc thông mũi (loại thuốc làm giảm phù nề niêm mạc và ngăn sản xuất dịch) để điều trị nghẹt mũi. Kết hợp kiểu này, đôi khi nó còn dùng để điều trị những triệu chứng ở mũi trong cảm lạnh thông thường.

Kháng histamin đường uống còn được dùng để điều trị những dạng dị ứng với thuốc (như aspirin), ngăn ngừa và điều trị triệu chứng nhức đầu migraine, giảm bớt triệu chứng mệt mỏi vào buổi sáng. Bạn cũng có thể dùng thuốc kháng histamin dạng viên có chứa những loại thuốc như cyclizine hoặc cinnarizine để ngăn ngừa bệnh lúc đi du lịch hay di chuyển.

Kháng histamin dạng dầu hay kem có tác dụng cục bộ dùng để thoa trên da. Kháng histamin dạng kem và viên đều có tác dụng làm giảm nổi mề đay, vết sưng màu trắng gây ngứa ngáy trên da thường gây ra bởi côn trùng cắn hoặc đốt. Kháng histamin dạng uống cũng được dùng để điều trị phát ban mãn tính.

Thuốc nhỏ mắt có chứa kháng histamin như antazoline có thể được nhỏ vào mắt để điều trị viêm kết mạc dị ứng (sưng và kích thích một bộ phận của mắt).

Thuốc kháng histamin dạng tiêm như chlorphenamine được dùng sau khi tiêm adrenaline trong cấp cứu để điều trị những phản ứng dị ứng nghiêm trọng như shock quá mẫn và phù mạch máu.

Thuốc viên histamin gây buồn ngủ đôi khi cũng được dùng để trị triệu chứng ngứa có liên quan đến chàm nặng, ghẻ hoặc côn trùng cắn. Nó không có tác dụng điều trị chính bản thân bệnh chàm như có thể giúp phá vỡ chu trình ngứa-gãi có thể làm triệu chứng nặng hơn, đặc biệt là ở trẻ em và những người gãi khi ngủ.

Những loại kháng histamin khác bao gồm diphenhydramine đôi khi được dùng để làm dịu căng thẳng và giảm run ở những người bị Parkinson, và hydroxyzine được dùng để điều trị lo âu và căng thẳng. Một số loại kháng histamin có tên là kháng H2, có thể được dùng để điều trị loét đường tiêu hóa.

Đối tượng sử dụng

Những loại kháng histamin cũ như chlorphenamine và cinnarizine có thể gây buồn ngủ. Bạn không nên dùng nếu cần phải lái xe, sửa chữa máy móc hoặc làm những công việc nguy hiểm. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ nếu bạn không biết chắc thuốc có gây buồn ngủ hay không và để tìm ra những hoạt động nào được xem là an toàn sau khi uống. Luôn đọc những hướng dẫn kèm theo ở vỏ thuốc.

Nhiều loại kháng histamin an toàn khi dùng đối với trẻ em, tuy nhiên bạn nên kiểm tra lại với dược sĩ và bác sĩ trước khi cho trẻ uống và luôn đọc thông tin về liều lượng một cách cẩn thận. Hydroxyzine không nên được cho trẻ dưới 6 tháng tuổi và promethazine và trimepazine không thích hợp với trẻ dưới 2 tuổi.

Phụ nữ nên tránh tất cả những loại thuốc không cần thiết nếu đang có thai - nếu bạn có những triệu chứng nặng, hãy xin lời khuyên của các bác sĩ. Thay vì uống thuốc, hãy cố thử tránh những thứ có thể gây ra triệu chứng cho bạn như lông súc vật hoặc len.

Kháng histamin có thể làm một số tình trạng trở nên nặng hơn, chẳng hạn như glaucoma và phì đại tiền liệt tuyến. Bạn nên tránh sử dụng kháng histamin hoặc giảm liều xuống nếu bạn có bệnh gan hoặc thận.

Bạn không nên dùng terfenadine cùng lúc với thuốc kháng nấm đường uống, nước ép nho, hoặc một số loại kháng sinh khác - hãy hỏi ý kiến bác sĩ do những sự kết hợp trên có thể gây tổn thương đến tim.
Tác dụng phụ

Tác dụng phụ chính của những loại kháng histamin cũ là gây buồn ngủ. Sau khi dùng thuốc khoảng vài ngày, có thể tác dụng này sẽ giảm đi. Những tác dụng phụ khác có thể là nhức đầu, khô miệng và nhìn mờ.

Kem bôi kháng histamin đôi khi có thể gây tăng nhạy cảm da, có nghĩ là da có phản ứng quá mức đối với những kích thích nhẹ như sờ chạm. Không nên thoa những loại kháng histamin có tác dụng cục bộ lên những vùng da bị chàm và không nên dùng kéo dài hơn 3 ngày trong cùng một đợt điều trị.

Những loại kháng histamin mới ít gây buồn ngủ hơn nhưng đôi khi cũng có. Tránh lái xe cho đến khi bạn biết rõ thuốc có thể gây ra những tác dụng gì trên người mình.

Terfenadine, thường được dùng để điều trị sốt cỏ khô có những tác dụng phụ đặc biệt, trong đó bao gồm làm cho tim đập nhanh hơn và theo một cách bất thường.

Một số loại kháng histamin

Dưới đây là danh sách một số loại thuốc kháng histamin đang được sử dụng. Nếu thuốc bạn đang sử dụng không được liệt kê ở đây, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc dược sĩ để được cung cấp thông tin đầy đủ nhất:

* Alimemazine tartrate
* Alomide
* Azelastine hydrochloride
* Chlorphenamine maleate
* Desloratadine
* Emadine
* Emedastine difumarate
* Epinastine hydrochloride
* Fexofenadine hydrochloride
* Levocetirizine dihydrochloride
* Lodoxamide trometamol
* Mizolastine
* Mizollen
* Neoclarityn
* Olopatadine hydrochloride
* Opatanol
* Optilast
* Phenergan
* Piriton
* Promethazine hydrochloride
* Relestat
* Rhinolast
* Telfast
* Vallergan