Ngạo Thi Đường
Bạn có muốn phản ứng với tin nhắn này? Vui lòng đăng ký diễn đàn trong một vài cú nhấp chuột hoặc đăng nhập để tiếp tục.
Thống Kê
Hiện có 8 người đang truy cập Diễn Đàn, gồm: 0 Thành viên, 0 Thành viên ẩn danh và 8 Khách viếng thăm

Không

[ View the whole list ]


Số người truy cập cùng lúc nhiều nhất là 98 người, vào ngày Fri Feb 02, 2024 3:31 am
Đăng Nhập

Quên mật khẩu

Latest topics
» CẦN SỰ GIÚP ĐỞ CỦA CÁC THÀNH VIÊN
by meocon_nhaky Sat May 22, 2021 1:50 am

» TẬP THƠ : TAN VỠ TÌNH ĐẦU !
by nguoitruongphu Sun Sep 20, 2020 4:19 am

» Những bản tình ca tiếng anh hay nhất [vietsub - lyrics - kara - effect]
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:26 pm

» 제이플라 J.Fla Cover Songs 2017 (Part 2)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:25 pm

» Tinh Ve Noi Dau-Where Do We Go (Thanh Bui ft. Tata Young)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:22 pm

» Ed Sheeran - Shape Of You ( cover by J.Fla )
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:20 pm

» Camila Cabello - Havana ( cover by J.Fla )
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:18 pm

» Camila Cabello - Havana (Official Audio) ft. Young Thug
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:17 pm

» Agar Tum Mil Jao - Tassawar Khanum - HD
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:14 pm

» Operacion Triunfo: Gala 5 - Nadia y Johana - Let it be
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:11 pm

» Frank Sinatra - My Way
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 10:07 pm

» Mughal - E - Azam - Teri Mehfil Mein Qismat - Lata Mangeshkar - Shamshad Begum - Chorus
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:56 pm

» The Beatles - Obladi oblada
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:51 pm

» Britney Spears - ...Baby One More Time (Lyrics + Español) Video Official
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:45 pm

» Westlife - My Love (Official Video)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:36 pm

» Westlife - Swear It Again (Official Video)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:34 pm

» Westlife - Fool Again (Official Video)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:30 pm

» Westlife - If I Let You Go (Official Video)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:29 pm

» M2M - Pretty Boy (With Lyrics)
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:25 pm

» M2M - The Day You Went Away
by Thị Hến Sat Nov 10, 2018 9:24 pm

» CẢI CÁCH CHỮ VIỆT (MT-169)
by Ntd Hoa Viên Fri Sep 07, 2018 1:41 pm

» TÌM VỀ HƯƠNG CỎ (MT-168)
by Ntd Hoa Viên Thu Jul 05, 2018 10:44 am

» MÃNH HỔ SA CƠ (MT-167)
by Ntd Hoa Viên Tue Apr 10, 2018 3:47 pm

» QUÁN TRỌ TRẦN GIAN (MT-166)
by Ntd Hoa Viên Fri Apr 06, 2018 6:32 am

» CƯỠI VẠT SƯƠNG CHIỀU (Mẫn Thanh-162-163)
by Ntd Hoa Viên Mon Apr 02, 2018 9:52 am

» Theo dõi thông tin world cup 2018 nhé
by sport06mkt Fri Mar 30, 2018 5:06 pm

» Theo dõi thông tin world cup 2018 nhé
by sport06mkt Tue Mar 27, 2018 5:50 pm

» Thông tin mới nhất về lịch thi đấu World Cup 2018
by sport06mkt Wed Mar 21, 2018 4:05 pm

» [SƠN DƯỢC] Thủ Heo Xào Hương Liệu
by RELAX Sun Feb 18, 2018 8:16 pm

» [SƠN DƯỢC] GÀ HẤP
by RELAX Sun Feb 18, 2018 7:54 pm

» [Sơn Dược] CÁC LOẠI GÀ
by RELAX Sun Feb 18, 2018 7:30 pm

» [SƠN DƯỢC] TÓP MỠ
by RELAX Sun Feb 18, 2018 6:43 pm

» [SƠN DƯỢC] MỰC NƯỚNG
by RELAX Sun Feb 18, 2018 6:34 pm

» [SƠN DƯỢC] LÒNG HEO PHÁ LẤU
by RELAX Sun Feb 18, 2018 6:32 pm

» [Sơn Dược] LẨU CÁ
by RELAX Sun Feb 18, 2018 6:24 pm

» MỚI PHÁT HIỆN TRANG NÀY THƯỞNG 1 TRIỆU NÈ MẤY CHẾ
by sport06mkt Wed Jan 10, 2018 4:09 pm

» EM LÀ GIRL XINH RỒNG HỔ ĐÂY MẤY ANH
by sport06mkt Tue Jan 09, 2018 4:50 pm

» SẮP ĐẾN TẾT RỒI, CÁC BÁC CÓ CHUẨN BỊ GÌ CHƯA
by sport06mkt Mon Jan 08, 2018 4:04 pm

» MỜI MẤY ANH VÔ ĐĂNG KÍ CÙNG PÉ RỒNG HỔ ĐỂ TRÚNG 3 TRIỆU NÈ
by sport06mkt Fri Jan 05, 2018 4:32 pm

» ĂN CHƠI NGÀY TẾT NÈ, KIẾM THÊM THU NHẬP ĐI NÀO
by sport06mkt Thu Jan 04, 2018 4:36 pm

» ĐĂNG KÍ LÀ CÓ THƯỞNG AH, DỄ QUÁ ĐI THÔI
by sport06mkt Wed Jan 03, 2018 12:16 pm

» BẠN MUỐN CÓ TIỀN ĐI CHƠI TẾT – QUÁ DỄ LUÔN
by sport06mkt Tue Jan 02, 2018 3:45 pm

» HOT GIRL RỒNG HỔ XIN TẶNG MẤY ANH 100K TIỀN THƯỞNG SAU KHI ĐĂNG KÍ TÀI KHOẢN
by sport06mkt Fri Dec 29, 2017 3:54 pm

» CHƠI BẮN CÁ ĐỂ ĐƯỢC THƯỞNG 3 TRIỆU ĐI CHƠI TẾT
by sport06mkt Thu Dec 28, 2017 5:19 pm

» Ngựa hí ngàn dặm Trải nghiệm kinh hoàngggg
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:50 pm

» 10 Vận Động Viên Gian Lận Tại Thế Vận Hội Olympic
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:44 pm

» Wang Rong Rollin - Chick Chick (王蓉 - 小雞小雞) MV
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:30 pm

» BIG MOUTH (BM) BANAL NA ASO @ ZIRKOH MORATO
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:25 pm

» Bài hát khó hát nhất thế giới :)) THẤP THỎM (忐忑) ca sĩ CUNG LÂM NA (龔琳娜) [HD]
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:22 pm

» Top 5 bài khó hát nhất Thế giới
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:20 pm

» Bài hát siêu chất thánh nào hát lại được ^_^
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:18 pm

» Sặc cơm với tên khai sinh có 1 0 2 độc quyền của Việt Nam
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:12 pm

» 10 bài kiểm tra của học trò khiến giáo viên cười ra nước mắt
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 7:07 pm

» NGHỆ THUẬT VẼ 3D GÂY ẢO GIÁC CON TÊ GIÁC LUÔN
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 6:36 pm

» Những Kiệt Tác Vẽ Bậy Sách Giáo Khoa - 100 Hilariously Defaced Textbooks
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 6:33 pm

» 10 Người khiến Bill Gates cảm thấy TỦI THÂN vì NGHÈO QUÁ - Tốp 5 Kỳ Thú - Microsof
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 6:23 pm

» 7 Pha ướp xác dưới băng hài hước của động vật - khoảng khắc kỳ thú - Tốp 5 Kỳ Thú
by Sách Siêu Wed Dec 27, 2017 6:18 pm

» ĐĂNG KÍ CÓ ĐƯỢC THƯỞNG ÍT NHẤT 3 TRIỆU NHOA NHOA
by sport06mkt Wed Dec 27, 2017 3:17 pm

» KIẾM TIỀN 3 TRIỆU ĐI CHƠI TẾT TÂY ĐI MẤY TÌNH YÊU ƠI
by sport06mkt Tue Dec 26, 2017 2:13 pm

» KIẾM 3.000.0000 TIỀN THƯỞNG KHI ĐĂNG KÍ NÀY
by sport06mkt Mon Dec 25, 2017 4:14 pm

» Wow, đăng kí là có cơ hội trúng iphone X nhen
by sport06mkt Fri Dec 22, 2017 3:39 pm

» HẤP DẪN LẮM ĐÓ NHA,ĐĂNG KÍ VỪA CÓ 100K VỪA ĐƯỢC ĐI CHƠI CÙNG HOT GIRL NOEL NÈ
by sport06mkt Thu Dec 21, 2017 3:38 pm

» Hương Tràm- Em Gái Mưa (Cover)- LyLy gần 4 tuổi
by Hương Như Wed Dec 20, 2017 9:21 pm

» Em mới kiếm được 1 triệu dễ dàng từ trang này nè mấy chế ơi
by sport06mkt Wed Dec 20, 2017 2:45 pm

» KIẾM 100K ĐI ĂN XÚC XÍCH NÈ
by sport06mkt Tue Dec 19, 2017 2:36 pm

» MOÁ ƠI, ĐĂNG KÍ LÀ CÓ NGAY 100K,DỄ THƯƠNG VÃI LUÔN
by sport06mkt Mon Dec 18, 2017 3:34 pm

» RỒNG HỔ LÊN MÂY – CÓ CÂY LÚC LẮC – HỎI THĂM 3 TRIỆU TIỀN THƯỞNG CÓ HAY CHƯA
by sport06mkt Fri Dec 15, 2017 11:39 am

» CHƠI BẮN CÁ, ĐƯỢC THƯỞNG 3 TRIỆU LIỀN À CÁCH CHƠI BẮN CÁ ĐƯỢC THƯỞNG 3 TRIỆU
by sport06mkt Thu Dec 14, 2017 5:45 pm

» CÓ VIP LÀ CÓ THƯỞNG – QUÀ TẶNG BAO LA
by sport06mkt Wed Dec 13, 2017 3:42 pm

» TRANG NÀY ĐẶC BIỆT QUÁ, TẠO TÀI KHOẢN CÓ THƯỞNG LUÔN
by sport06mkt Tue Dec 12, 2017 3:50 pm

» ƠN GIỜI CẬU ĐÂY RỒI 2015 | TẬP 12 - NGÔ KIẾN HUY & TRẤN THÀNH
by RELAX Mon Dec 11, 2017 10:38 pm

» Thầy tế Trấn Thành quyến rũ công chúa Ai Cập phản bội chồng con
by RELAX Mon Dec 11, 2017 9:49 pm

» ĐĂNG KÍ TÀI KHOẢN LÀ CÓ 1 TRIỆU LIỀN NHEN
by sport06mkt Mon Dec 11, 2017 4:17 pm

» Đĩa Bay Người Ngoài Hành Tinh Xuất Hiện Tại Malaysia
by RELAX Sat Dec 09, 2017 9:01 pm

» Bao Giờ Lấy Chồng? [OFFICIAL M/V]
by Thị Hến Sat Dec 09, 2017 8:36 pm

» Rằng Em Mãi Ở Bên [OFFICIAL M/V]
by Thị Hến Sat Dec 09, 2017 8:33 pm

» MỪNG GIÁNG SINH AN LÀNH – THƯỞNG 3 TRIỆU CHO AI ĐĂNG KÍ NÀO
by sport06mkt Fri Dec 08, 2017 4:23 pm

» NGỌN ĐUỐC TÀN (MT-159-160)
by Ntd Hoa Viên Thu Dec 07, 2017 5:16 pm

» NHANH TAY LÊN, ĐĂNG KÍ CÓ 3.000.000Đ
by sport06mkt Thu Dec 07, 2017 4:36 pm

» MR SIRO NGHE ĐI RỒI KHÓC ♪♪ Tuyển Tập Những Bài Hát Hay Nhất Của Mr Siro 2017
by lethuyhang Fri Dec 01, 2017 10:23 pm


Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong

Go down

Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong Empty Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong

Bài gửi by Phiêu Dao Tue Jan 25, 2011 12:01 pm

Tác-giả: Nguyễn Phú Phong

I . Mở đầu

Ví dụ ta lấy từ héo.

Muốn làm giảm nghĩa của héo, ta có hai cách :
- hoặc dùng cú pháp từ hơi, ta có hơi héo- hoặc dùng từ pháp bằng cách lặp lại từ héo nhưng lại thay đổi thanh điệu, ta sẽ có heo héo.

Phương pháp thứ hai gọi là láy rất thông dụng trong tiếng Việt. Rất nhiều tác giả, Việt Nam cũng như ngoại quốc, khi nghiên cứu ngữ pháp tiếng Việt đều có đề cập đến vấn đề láy từ. Nhưng các tác giả này, người thì không phân biệt những từ láy sống với những từ láy chết, người thì sau khi đã phân biệt hai diện sống/chết của sự láy vẫn xếp những từ thuộc loại sống vào các từ thuộc loại láy chết.

Thế nào là láy sống và láy chết ?

Láy sống là một sự láy sinh động mà mỗi người Việt hoặc thông hiểu tiếng Việt có thể từ một từ gốc tạo thành một từ láy theo qui luật hoặc đã thâu nhận được qua kinh nghiệm hoặc đã được minh định rõ ràng sau một cuộc tìm tòi nghiên cứu. Ví dụ từ heo héo ở trên đã được tạo ra do một sự láy sống mà sau đây chúng tôi sẽ nêu rõ những đặc điểm của nó.

Trái lại sự láy chết là một hiện tượng đã hết khả năng sản xuất. Những từ láy chết đến với ta như một hiện tượng đã hình thành, ta không biết hoặc chưa biết vì đâu mà chúng có. Những từ láy chết không thể là những mô hình từ đó chúng ta có thể tạo ra những từ mới trong hiện tại. Từ nhỏ nhẻ ( từ gốc : nhỏ ) là một ví dụ.

Trong bài này chúng tôi chỉ xét đến hai loại láy sống : láy giảm như đã nói ở trên và láy tăng mà sau đây là một ví dụ : héo > héo hẹo ( rất héo ). Hơn nữa chúng tôi chỉ đề cập đến hai loại láy này trên một từ loại chính : động từ trạng thái ( hoặc là hình dung từ theo một số đông tác giả ).

II. Sự khác biệt giữa láy tăng và láy giảm


Về nhiệm vụ ngữ nghĩa (fonction sémantique), sự khác biệt giữa hai loại láy trên đã quá rõ. Nhưng sự khác biệt này đi đôi với những sự khác biệt về hình thức (différences formelles) nào, đó là câu hỏi cần được giải đáp.

Trong luận án trình tại Đại học Paris VII tháng 3, 1973, và được xuất bản thành sách (Nguyễn phú Phong, 1976, tr. 47-51), chúng tôi đã nêu ra ba điểm khác biệt như sau :

1. Về hướng láy (lấy từ gốc làm chuẩn)

Láy giảm luôn luôn được thực hiện từ mặt qua trái. Như vậy thứ tự của các thành tố sẽ là : từ đệm-từ gốc : héo > heo héo.

Hướng láy tăng có thể là :
- từ mặt qua trái ; thứ tự các thành tố là : từ đệm-từ gốc. Ví dụ : con > cỏn con.
- từ trái qua mặt; thứ tự các thành tố là : từ gốc-từ đệm. Ví dụ : héo > héo héo.

2. Về số lần láy

Nếu n là số lần láy, thì

- với láy giảm, n = 1
héo > heo héo

- với láy tăng, n >= 1
héo > héo hẹo ( n = 1 )
héo > héo hèo heo ( n = 2 )
héo > héo hẻo hèo heo ( n = 3 )

Lẽ dĩ nhiên, n có giới hạn trên là n =< 5 , vì trong tiếng Việt, phương ngữ giàu thanh điệu nhất cũng chỉ có 6 thanh (ton), và trong khi láy ta không kể thanh của từ gốc.

Tóm lại :
n = 1 : láy giảm và láy tăng
2 =< n =< 5 : láy tăng
Láy nhiều lần chỉ có thể làm tăng nghĩa mà thôi.

Chú ý : Vì láy tăng là một hiện tượng hai hướng và có thể làm nhiều lần nên các thành tố trong một từ láy tăng có thể theo thứ tự : từ đệm … từ gốc … từ đệm …
Ví dụ : sạch > sách sạch sành sanh.

3. Về cách xếp đặt thanh điệu


6 thanh điệu trong tiếng Việt được xếp đặt theo bảng sau đây :

Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong 011111_0026_vvnlyt1

Căn cứ theo bảng này, ta nhận thấy dầu từ gốc có thanh điệu nào đi nữa, thanh điệu của một từ đệm trong một từ láy giảm vẫn chỉ là thanh bằng cùng âm tầng với thanh điệu từ gốc.

Ví dụ :
Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong 011111_0026_vvnlyt2

Tóm lại, trong sự láy giảm thì 2 thanh bằng là 2 điểm hội tụ ( point focal ) của các thanh điệu cùng âm tầng. Trong sự láy này 6 thanh điệu được chia theo chiều ngang thành 2 nhóm cao thấp và theo chiều dọc thành 2 nhóm bằng trắc, còn yếu tố ngắn dài không có ảnh hưởng gì cả.

Cũng có trường hợp ngoại lệ như khẽ > khe khẽ ( thay vì khè khẽ ).

Một nhận xét nữa là nếu ta lấy từ gốc làm chuẩn thì trong sự láy giảm, hướng láy và hướng xê dịch của thanh điệu ( căn cứ theo bảng xếp đặt ở trên ) là một, nghĩa là từ mặt qua trái.

Trái lại hướng xê dịch của thanh điệu trong sự láy tăng không đồng nhất :

- khi thì từ trái qua mặt : héo > héo hẻo
- khi thì từ mặt qua trái : héo > héo heo
- khi thì thay đổi âm tầng : héo > héo hẹo
hoài > hoải hoài

- cũng có thể vừa thay đổi âm tầng vừa xê dịch trong một âm tầng : héo > héo hẹo hèo heo

Có lẽ chính vì sự không đồng nhất về hướng láy và hướng xê dịch của thanh điệu trong sự láy tăng nên L. Thompson đã không xếp loại láy tăng vào loại láy có khả năng sản xuất ( L. Thompson, 1965, tr. 155-178). Dù sao đi nữa thì ai cũng phải công nhận rằng láy tăng là một loại láy sống có qui luật.

Nhưng chính vì láy tăng có rất nhiều khả năng kết hợp giữa các thành tố trong một từ láy nên gây ra ấn tượng là không có quy luật, không thể định rõ những đặc điểm của nó.

Với chỉ một từ gốc, số lượng từ láy tăng tương ứng rất nhiều, không tiện nêu rõ tất cả các mô hình của những từ láy này. Tuy vậy nếu ta không thể kể rõ tất cả các trường hợp cá thể của sự láy tăng, bằng phương pháp loại trừ chúng ta cũng có thể nắm được qui luật của loại láy tăng. Đó là việc mà chúng tôi sẽ làm ở phần sau đây.

III – Khả năng trên mặt lý thuyết của tiếng Việt trong sự láy

Năm 1973, những kết luận về vấn đề láy từ của chúng tôi được rút ra từ sự quan sát thực tế của tiếng Việt qua kinh nghiệm và sự hiểu biết của chính bản thân chúng tôi là người Việt nói tiếng Việt, qua sự tham khảo với một số bạn đồng hướng và nhất là qua các tài liệu viết. Nhìn lại vấn đề chúng tôi thấy mình tuy đã có dựa vào “lời ăn tiếng nói” trong dân gian nhưng cũng đã để cho tài liệu viết giới hạn quá nhiều. Chúng ta thường tin vào những gì đã được ghi chép trong sách vở. Nói có sách, mách có chứng mà ! Những gì không được viết với mực đen trên giấy trắng thường gieo rắc sự hồ nghi trong óc phán đoán của người ta. Nhưng khả năng của ngôn ngữ ít khi được khai thác đến mức cuối và những gì trong sách vở chỉ là một phần của khả năng ấy mà thôi. Bởi vậy, chúng tôi thấy người làm công tác nghiên cứu nếu trước hết phải dựa vào những sự kiện, tài liệu đã được ghi chép để bắt đầu công cuộc nghiên cứu, khảo sát thì sau đấy không để bị giới hạn vì những cái ấy. Vì vậy, chúng tôi xin đưa ra những suy nghĩ và nhận xét sau đây.

Như chúng ta ai nấy đều biết, trong tiếng Việt, một từ (mot) thường chỉ có một âm tiết (syllabe). Một âm tiết có hai phần : phần siêu âm đoạn tính (supra segmental) và phần âm đoạn tính (segmental). Phần siêu âm đoạn tính tức là thanh điệu. Vậy bây giờ ta lấy một âm tiết trong tiếng Việt gồm có phần siêu âm đoạn tính là y và phần âm đoạn tính là X. Âm tiết ấy sẽ được ghi làVấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong 011111_0026_vvnlyt3

Nếu X có những âm cuối vần là những phụ âm tắc p, t, c, ch thì y chỉ có hai khả năng, hoặc thanh /sắc/ thoặc thanh / nặng/

Nếu những âm cuối vần của X không phải là những phụ âm tắc thì y chỉ có 6 khả năng theo phương ngữ miền Bắc nước ta.

Láy giảm và láy tăng đều là một loại láy chỉ thay đổi thanh điệu mà thôi. Vậy với một từ gốc không có âm cuối vần là p, t, c, ch, chúng ta có thể láy 5 lần và từ láy sẽ có nhiều nhất là 6 thành tố: một từ gốc và 5 từ đệm; các thành tố chỉ khác nhau về thanh điệu mà thôi.

Chúng ta cho rằng hai từ láy là khác nhau nếu chúng có số thành tố bằng nhau và những thành tố của chúng giống hệt nhau nhưng cách sắp đặt giữa các thành tố trong từ này khác với cách xếp đặt trong từ kia. Ví dụ : từ gốc héo; từ láy : héo hẻo hẽo hẹo hèo heo <> héo hẻo hẹo hẽo hèo heo. Nói một cách tổng quát hơn, nếu ta có n yếu tố, trong đó có k yếu tố (0 =< k =< n-1 ) không sử dụng thì công thức sau đây sẽ cho chúng ta tổng số A cách xếp đặt của n – k yếu tố còn lại. Hai cách xếp đặt khác nhau của n – k yếu tố tương đương với 2 từ láy khác nhau.

A = ( n – k ) [ ( k + 1 ) ( k + 2 ) ( k + 3 ) ... ( n - 2 ) ( n - 1 ) ]

Với một từ gốc không có âm cuối là p, t, c, ch thì n : 6

- nếu láy 5 thì k = 0 ( tất cả 6 thanh điệu đều được sử dụng ) A = 6. 1.2.3.4.5 = 720 từ láy- nếu láy 4 lần thì k = 1 A = 5. 2.3.4.5 = 600 từ láy- nếu láy 3 lần thì k = 2 A = 4. 3.4.5 = 240 từ láy- nếu láy 2 lần thì k = 3 A = 3. 4.5 = 60 từ láy- nếu láy 1 lần thì k = 4 A = 2. 5 = 10 từ láy

Vậy trên lý thuyết, với một từ gốc, chúng ta sẽ có tối đa là 1630 từ láy với điều kiện là từ gốc không có âm cuối vần là những phụ âm tắc p, t, c, ch, hoặc nếu có thì những phụ âm tắc này phải chuyển qua những phụ âm mũi (consonnes nasales) tương ứng khi gặp những thanh / 0 / , / huyền / , / hỏi / , / ngã /

p – m hẹp > hèm hẹp

t – n sát > san sát, sát sàn sạt

c – ng rực > rừng rực

ch – nh sạch > sành sạch, sách sạch sành sanh

Trong 1630 từ láy này, ta trừ ra một từ láy thuộc loại láy giảm, số còn lại 1629 từ thuộc loại láy tăng.

Vì chúng ta biết đặc điểm chung của hai loại láy giảm và tăng – chúng đều là loại láy thay đổi thanh điệu – , vì chúng ta biết các đặc điểm riêng của loại láy giảm ( như đã nêu ở mục II ), bằng phương pháp loại trừ chúng ta có thể kết luận về đặc điểm của loại láy tăng như sau : bất kỳ từ láy nào thoát thai từ một phép láy chỉ thay đổi thanh điệu mà thôi, mà không có đặc điểm của một từ láy giảm, thì chỉ có thể là một từ láy tăng.

IV. Những mô hình của sự láy tăng và mức độ chấp nhận của những mô hình ấy.

Với một từ gốc, chúng ta có 1629 từ láy tức là 1629 mô hình. Vì láy tăng chỉ là một loại láy thay đổi thanh điệu thì 1629 mô hình trên chung qui chỉ là 1629 cách xếp đặt khác nhau của vừa là tổng số 6 thanh điệu kia, với điều kiện dĩ nhiên là trong từng phần này phải luôn luôn có một thanh điệu của từ gốc.

Trong 1629 mô hình này, có bao nhiêu mô hình được chấp nhận ? và những mô hình nào ? Chúng ta lại phải bàn tới tiêu chuẩn chấp nhận. Chúng ta có những mô hình chắc chắn được chấp nhận vì đã được xác nhận, trong lời nói của dân gian, trong các bài viết, và những mô hình khác mà khả năng được chấp nhận thuộc nhiều yếu tố khác nhau, chúng tôi sẽ lần lượt nói đến.

1. Các mô hình đã được xác nhận trong văn viết và lời nói dân gian

Những từ láy trong các mô hình không quá 4 thành tố :
Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong 011111_0026_vvnlyt4

2. Những mô hình khác

Có những mô hình, chúng tôi chưa từng gặp bao giờ, trong khi đọc cũng như trong khi nghe và nói, nhưng không vì thế mà có thể tiên quyết cho chúng là không chấp nhận được.
Ví dụ như từ láy 6 thành tố dưới đây :

héo > héo hẻo hẽo hẹo hèo heo

Tôi đã đem từ láy này điều tra và ai cũng cho rằng mình chưa từng gặp một từ láy như vậy nhưng ai cũng nghĩ rằng từ này không có lý do gì không thể chấp nhận được.

Chúng tôi nghĩ rằng ngôn ngữ là một phương tiện giao tiếp thường được dùng đến một cách phải chăng, không thừa thãi. Vậy trong câu chuyện bình thường, một từ láy 4 thành tố cũng đủ rồi, chẳng cần đến 6 thành tố nhưng nếu vì một lý do nào đó người nói chuyện muốn thêu dệt thêm lời nói của mình thì láy 5 lần là một khả năng chấp nhận được.

Một yếu tố khác có liên quan đến phương ngữ : Đối với người Việt từ Huế trở vào, thanh / hỏi / và / ngã / không được phân biệt, vậy một từ láy 5 thành tố là tối đa.

Có thể sự hài thanh là một điểm quan trọng trong việc chấp nhận một từ láy. Ví dụ với từ gốc con , các từ láy sau đây đã làm nhiều người phân vân, ngập ngừng, không dứt khoát :

Vấn đề từ láy của Nguyễn Phú Phong 011111_0026_vvnlyt5

Các người được hỏi, ngay lúc ban đầu, đều nói rằng sự kết hợp thanh điệu trong các từ trên nghe không thuận tai và vì thế các từ này khó chấp nhận được, nhưng sau khi lẩm nhẩm một hồi lại tỏ vẻ không nhất quyết. Muốn hiểu rõ vấn đề, chúng ta cần phải xúc tiến một cuộc nghiên cứu kỹ càng hơn bằng phương pháp thống kê và điều tra. Nhưng ở trong bất kỳ ngôn ngữ nào cũng thế, thường thường có sự so le giữa khả năng (compétencd) và sự vận dụng (performance) và tùy theo mục tiêu của chúng ta, khảo sát ngữ pháp về khả năng hoặc về vận dụng mà đặt vấn đề. Tiện đây, chúng tôi cũng xin nêu ra một sự kiện có liên quan đến đề tài này. Hồi nhỏ, lúc chúng tôi khoảng 3 tuổi, mỗi lần vú chúng tôi muốn dỗ chúng tôi nín khóc thường bảo :

“Ngày mai, ngày mốt, ngày kia, ngày kía, ngày kỉa, ngày kịa, ngày kìa, vú sẽ mua cho con một con ngựa “.

Vú tôi là một người đàn bà miền Trung, không biết đọc, không biết viết nhưng đã vận dụng được một cách phong phú khả năng về thanh điệu của tiếng Việt để làm tăng dần khoảng cách giữa thời điểm này với thời điểm khác và đã thành công trong việc truyền bá ý nghĩ của mình tới một đứa bé mới 3 tuổi.

Bây giờ tôi thử tìm trong các từ điển, nhiều nhất tôi chỉ thấy được 3 từ mà thôi : kia, kìa, kỉa (2). Như vậy đã có sự so le giữa ngôn ngữ viết và nói, và trong ngôn ngữ nói thì như ta đã thấy, mức độ chấp nhận của sự vận dụng còn tùy thuộc nhiều yếu tố khác, những yếu tố này đôi khi lại nằm ở ngoài ngôn ngữ (ví dụ như yếu tố trí nhớ : nói một câu dài quá, có nhiều câu lồng (phrase enchâssée) quá khó được chấp nhận vì không ai có thể nhớ hết từ đầu đến cuối của câu này để hiểu chẳng hạn, mặc dầu câu nói vẫn đúng ngữ pháp hoàn toàn).

V. Kết Luận

Những nhận xét sơ khởi trình bày ở trên có mục đích gợi ý và gây ra những suy nghĩ về sự vận dụng cũng như khả năng của tiếng Việt, đồng thời cũng nêu ra những câu hỏi băn khoăn của người làm công tác nghiên cứu, đối với chính đối tượng của mình và với chính mình.

Tuy thế, những kết quả của sự nghiên cứu về láy tăng và láy giảm vẫn có cơ áp dụng, vào việc làm từ điển chẳng hạn. Trong các từ điển hiện nay, sau một từ đơn âm thuộc loại động từ chỉ trạng thái, khi thì có ghi từ láy giảm tương ứng, khi thì không. Từ láy tăng tương ứng rất hiếm khi được ghi và giải nghĩa. Như vậy chúng ta có thể đi đến kết luận rằng những từ láy không được ghi là những từ không thể có được trong tiếng Việt và như thế là lầm. Các nhà làm từ điển có thể nghĩ rằng vì lý do tiết kiệm, chỉ cần ghi những từ láy thường gặp thấy mà thôi, còn những từ láy khác cùng loại khi gặp trong sách vở, độc giả cũng hiểu được bằng cách suy diễn. Lập luận như thế, nếu có, thì thật chủ quan và nếu là chủ quan thì không khoa học. Chúng tôi đề nghị giải pháp sau :

- nếu muốn tiết kiệm hoàn toàn : khỏi cần phải ghi các từ láy giảm và tăng nữa nhưng ở phần ngữ pháp của cuốn từ điển (vì từ điển nào cũng cần có phần ngữ pháp) phải có giải thích rõ ràng các đặc điểm của hai sự láy tăng và giảm với những ví dụ cụ thể.

- vừa muốn tiết kiệm vừa muốn thực dụng : cứ tiếp tục ghi những từ láy tăng và giảm thường dùng nhưng phải có phần giải thích chung về đặc điểm của hai loại láy này.

Ngoài ra, trong bài này, chúng tôi chỉ đặt vấn đề láy tăng và giảm qua sự láy có thay đổi thanh điệu. Hai loại láy này cũng có thể thực hiện qua loại láy toàn diện (redoublement complet) (3) nhưng vì khuôn khổ bài này, chúng tôi không tiện đề cập đến.

Sự láy tăng và giảm ở đây cũng chỉ được bàn đến trên diện đồng đại (aspect synchronique). Chúng tôi sẽ có dịp trở lại trên diên lịch đại (aspect diachronique).

Chú thích

(1) Thanh bằng cao ở đây có khi được ghi bằng dấu 0 cho dễ nhận ra.

(2) Từ kỉa chỉ được tìm thấy trong quyển Việt Nam Tự Điển của Lê văn Đức và Lê ngọc Trụ – Nhà x.b. Khai Trí, Sài-Gòn, 1970.

(3) Chi tiết đầy đủ về sự láy toàn diện đã được trình bày trong sách đã dẫn của Nguyễn Phú Phong, tr. 53-54.
Phiêu Dao
Phiêu Dao

Nhân Viên Phục Vụ Ngạo Quán
Nhân Viên Phục Vụ Ngạo Quán

Tổng số bài gửi : 1469
Mỹ Kim : 3238
Join date : 08/11/2009
Đến từ : Tp Hồ Chí Minh

https://ngaothiduong.forumvi.com

Về Đầu Trang Go down

Về Đầu Trang

- Similar topics

 
Permissions in this forum:
Bạn không có quyền trả lời bài viết